Het effect is al langer bekend: steden zijn warmer dan een landelijke omgeving omdat beton en asfalt veel meer warmte absorberen dan het bladerdek van planten en bomen. In combinatie met de warmte die in steden wordt gegenereerd, onder meer door auto's en airconditioning, worden de steden "hitte-eilanden" in het omliggende landschap.

Onderzoek in zo’n 1.700 steden
Een team van Britse, Nederlandse en Mexicaanse economen onderzocht wat dit betekent voor de grootstedelijke economieën. Bijna 1.700 steden over de hele wereld passeerden daarbij de revue.   Conclusie: hogere temperaturen schaden de economie op verschillende manieren. Er wordt meer energie verbruikt voor afkoeling, er is meer luchtvervuiling, de waterkwaliteit vermindert en  werknemers zijn minder productief. De economie van de steden heeft 2,6 keer zoveel last van klimaatverandering als het hitte-eilandeffect wordt meegenomen. De economie krimpt er met gemiddeld 5,6 procent, de ergst getroffen steden scoren zelfs boven de 10 procent.

Lokaal beleid
De wetenschappers evalueerden ook lokaal beleid, zoals speciale voetpaden die zonlicht weerkaatsen, groendaken en meer groen in de stad. Past een gemeente een vijfde van haar daken aan, dan daalt de gemiddelde temperatuur al met bijna 1 graad; een investering die tot 12 keer wordt terugverdiend. Wetenschappers melden dan ook dat ze het enorme effect van lokaal beleid hebben onderschat. De grootste vooruitgang wordt geboekt als zowel op mondiaal als lokaal niveau maatregelen worden genomen.